“โตขึ้นอยากเป็นอะไร?” เชื่อแน่ว่านักศึกษาหลายคนถูกถามคำถามแบบนี้หลายต่อหลายครั้งตั้งแต่ยังเป็นเด็ก บางคนคิดว่าเราต้องมีคำตอบให้กับคำถามนี้ และอีกหลายคนยังรู้สึกสับสนและหลงทาง ระบบการศึกษาที่บังคับให้วัยรุ่นตัดสินใจเกี่ยวกับอนาคตเมื่อตอนอายุ 16-17 ปี สังคมของเราคาดหวังกับวัยรุ่นเหล่านี้ให้คิดหาทางเดินของชีวิตตั้งแต่ยังตอนอายุยังน้อย
มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยชั้นนำในอาเซียนด้านการค้าธุรกิจและการบริการ ตระหนักถึงปัญหานี้ของคนรุ่นใหม่ และต้องการช่วยให้นักศึกษาค้นพบความสนใจและวางแผนเส้นทางชีวิตการเรียนในระดับมหาวิทยาลัย จึงได้จัด “วิชาการออกแบบชีวิต” สำหรับนักศึกษาปีที่ 1 ทุกคณะโดยใช้เวลาเรียน 15 สัปดาห์ หรือ 1 ภาคการศึกษา
วิชานี้มีต้นแบบมาจากแนวคิด “การออกแบบชีวิต” ที่ริเริ่มโดย บิล เบอร์เนตต์ และทีมจาก Life Design Lab มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด แนวคิดดังกล่าวใช้กระบวนการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) ช่วยนักศึกษาในการค้นหาเส้นทางชีวิต – โดยการเข้าใจความสนใจของตัวเองอย่างลึกซึ้ง และสำรวจโอกาสต่างๆ ในมหาวิทยาลัย นักศึกษาได้เรียนรู้วิธีการมองปัญหาในมุมที่ต่างออกไป สำรวจทางเลือกต่างๆ นำความคิดที่มีมาลองทำ ฝึกพัฒนาการตัดสินใจ และสร้างทางเดินชีวิตสำหรับตัวเอง กระบวนการ “การออกแบบชีวิต” ทำให้นักศึกษาก้าวไปข้างหน้าอย่างเป็นเหตุเป็นผลเพื่อจะไปสู่เป้าหมาย และเติมเต็มชีวิตตัวเองให้สมบูรณ์
“วิชาการออกแบบชีวิต” ได้รับการบรรจุในหลักสูตร ภายใต้หมวดวิชาการศึกษาทั่วไปเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในการดำเนินงานร่วมกันระหว่าง มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ร่วมกับ SEAC (Southeast Asia Center) ศูนย์พัฒนาและส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตแห่งแรกและใหญ่ที่สุดในภูมิภาคอาเซียนสำหรับผู้นำ และ Stanford Center for Professional Development (SCPD).
รองศาสตาราจารย์ ดร.เสาวณีย์ ไทยรุ่งโรจน์ ที่ปรึกษาประจำมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย อธิบายถึงที่มาของการเปิดสอนวิชานี้ว่า เนื่องจากคณะผู้บริหารของมหาวิทยาลัยฯ ได้มีโอกาสเข้าอบรมเวิร์คช็อปเกี่ยวกับกระบวนการคิดเชิงออกแบบ ที่สอนโดย บิล เบอร์เนตต์ และ Life Design Lab โดยผ่านทาง SCPC หลังจากนั้น บิล เบอร์เนตต์ และทีมผู้สอนจากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ดได้เดินทางมายังประเทศไทย เพื่อฝึกอบรมอาจารย์มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย 30 คน ซึ่งอาจารย์กลุ่มนี้ได้รับประกาศนียบัตรรับรองว่าสามารถเป็นโค้ชที่ทำหน้าที่แนะนำนักศึกษาเกี่ยวกับกระบวนการการออกแบบชีวิตได้
“เราเชื่อว่าวิชาการออกแบบชีวิต หรือ Designing Your Life ที่พัฒนาขึ้นโดยมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด ซึ่งสอนกระบวนการการคิดเชิงออกแบบเพื่อช่วยให้นักศึกษาค้นหาตัวเองนั้น เป็นคำตอบสำหรับนักศึกษามหาวิทยาลัยหอการค้าไทย และคนรุ่นใหม่ที่กำลังเจอกับความไม่แน่นอนในโลกที่เต็มไปด้วยความเปลี่ยนแปลง” รองศาสตาราจารย์ ดร.เสาวณีย์ กล่าว
ผู้ช่วยศาสตราจาย์ ดร.ธนวรรธน์ พลวิชัย อธิการบดีมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย กล่าวว่า “มหาวิทยาลัยหอการค้าไทยเดินหน้าทำงาน เพื่อนำแนวคิดการคิดเชิงออกแบบ (Design Thinking) มาปรับใช้กับบริบทในสังคมไทย โดยเฉพาะความท้าทายในชีวิตของนักศึกษาไทย ด้วยกระบวนการคิด (Mindset) แบบการคิดเชิงออกแบบ นักศึกษาของเราจะได้ค้นหาโอกาสใหม่ๆ เรียนรู้เกี่ยวกับตัวเองมากขึ้น และมีความมั่นใจในการใช้ชีวิตให้คุ้มค่าที่สุดในทิศทางที่พวกเขาได้ออกแบบด้วยตัวเอง”
นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทยยังได้ผสมผสานการเรียนแบบกรณีศึกษาโดยเน้นการแก้ปัญหาด้วย Design Thinking (The Problem-Solving Case Study program in Design Thinking หรือ PSCS) ให้เป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรปริญญาโท CEO MBA เพื่อพัฒนาให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และมีทักษะกระบวนการคิดเชิงนวัตกรรมให้เกิดความคิดสร้างสรรค์และการออกแบบเชิงนวัตกรรมแบบผู้ประกอบการระดับโลก เพื่อนำไปสร้างหรือต่อยอดธุรกิจในฐานะผู้ประกอบการ รวมทั้งกลุ่มที่มีเป้าหมายเติบโตเป็นผู้บริหารในองค์กร
