“กล้วยไม้” ได้รับการยกย่องในฐานะ “ดอกไม้ประจำวันครู” จากคุณลักษณะที่คล้ายกับความเป็นครูที่ต้องใช้เวลาเฝ้าอบรมเคี่ยวเข็ญลูกศิษย์อยู่นาน กว่าจะได้เห็นลูกศิษย์ประสบความสำเร็จ เช่นเดียวกับการปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ หากต้องการให้ได้ดอกที่งดงาม จะต้องมีการศึกษาเรียนรู้เพื่อทำความเข้าใจมาก่อนเป็นอย่างดี
เป็นที่ทราบกันดีว่าประเทศไทยส่งออกกล้วยไม้เป็นอันดับ 1 ของโลก โดยมีมูลค่าถึง 2,000 ล้านบาทต่อปี ซึ่งกล้วยไม้มีมากมายหลายสายพันธุ์และแต่ละสายพันธุ์มีคุณลักษณะที่แตกต่างกัน แต่ปัจจุบันด้วยเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ หรือ AI สามารถย่อข้อมูลกล้วยไม้ที่มีมากมายมหาศาลมาอยู่ที่เพียงปลายนิ้ว
จากความหลงใหลในความงาม และความมากด้วยคุณค่าทางเศรษฐกิจของกล้วยไม้ ได้กลายเป็นแรงบันดาลใจสู่การสร้างสรรค์ผลงานแอปพลิเคชัน “ออคิเดเตอร์” ซึ่งได้รับรางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ : รางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น รางวัลประกาศเกียรติคุณ สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศและนิเทศศาสตร์ประจำปีงบประมาณ 2564 จาก สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ผลงานโดย อาจารย์ ดร.วุฒิชาติ แสวงผล อาจารย์ประจำคณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) มหาวิทยาลัยมหิดล
อาจารย์ ดร.วุฒิชาติ ได้อธิบายถึงแอปพลิเคชัน “ออคิเดเตอร์” ว่า พัฒนาขึ้นเพื่อช่วยในการระบุสายพันธุ์และเชื่อมโยงข้อมูลกล้วยไม้แบบอัตโนมัติโดยใช้การเรียนรู้เชิงลึก ด้วยโมเดลทางคณิตศาสตร์ที่ออกแบบขึ้นนี้สามารถทำให้การสืบค้นข้อมูลกล้วยไม้เป็นเรื่องง่าย สะดวกรวดเร็วและถูกต้องแม่นยำ เพียงใช้รูปถ่ายกล้วยไม้โหลดเข้าโปรแกรม “ออคิเดเตอร์” ก็จะสามารถบอกได้ทันทีว่าเป็นกล้วยไม้สายพันธุ์ใด จำแนกได้ตามสี รูปแบบดอก และลวดลายบนดอก ซึ่งมีความแม่นยำโดยเฉลี่ยถึงร้อยละ 95
ในเบื้องต้น “ออคิเดเตอร์” สามารถระบุสายพันธุ์กล้วยไม้ที่กำลังเป็นที่นิยมได้ถึง 14 ชนิด และกำลังอยู่ในขั้นตอนการพัฒนาเพื่อให้โปรแกรมมีความแม่นยำ และมีศักยภาพในการระบุจำนวนสายพันธุ์กล้วยไม้ไทยที่ครอบคลุมให้ได้มากที่สุด เพื่อจะได้พร้อมเปิดให้ดาวน์โหลดได้ทางมือถือ และคอมพิวเตอร์ต่อไป
อาจารย์ ดร.วุฒิชาติ เป็นศิษย์เก่าซึ่งสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรีรุ่นแรกๆ จาก คณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) มหาวิทยาลัยมหิดล จากนั้นได้ศึกษาต่อในระดับปริญญาโทและเอกจนกระทั่งสำเร็จการศึกษา จาก มหาวิทยาลัยโมนาช ประเทศออสเตรเลีย แม้จะไม่ได้เป็นนักพฤกษศาสตร์โดยสายเลือด แต่ด้วยจิตวิญญาณแห่งความเป็นนักวิจัยที่ใฝ่เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอจึงได้ทุ่มเทเวลาลงพื้นที่ตลาดกล้วยไม้ในจังหวัดนครปฐมพร้อมนักศึกษาคณะเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) มหาวิทยาลัยมหิดล เพื่อเก็บข้อมูลจากบรรดาผู้คร่ำหวอดในแวดวงกล้วยไม้ในชุมชน ซึ่งเป็นข้อมูลจากประสบการณ์ตรงที่อัพเดทอยู่ตลอดเวลา ทำให้สามารถคิดค้นออกมาเป็นแอปพลิเคชัน “ออคิเดเตอร์” ซึ่งหากเมื่อเปิดให้ใช้งานได้จริง ก็จะเหมือนมี “เซียนกล้วยไม้” พร้อมให้คำปรึกษาได้ทุกที่ทุกเวลาอยู่ในมือ
นอกจากในการทำวิจัย อาจารย์ ดร.วุฒิชาติ ได้สอนให้นักศึกษาเรียนรู้เทคนิคการเขียนโปรแกรม AI แล้วยังได้ฝึกให้นักศึกษารู้จักการคิดต่อยอดเรียนรู้เพิ่มเติม และยังได้มองไปถึงประโยชน์ในการประยุกต์ใช้โปรแกรม “ออคิเดเตอร์” ที่คิดค้นขึ้นนี้เพื่อการจำแนกพืชพันธุ์สมุนไพร และตรวจสอบพันธุ์พืชในป่า เพื่อรักษาสมดุลของธรรมชาติได้ต่อไปอีกด้วย
“การวิจัยไม่ยากอย่างที่คิด หากเลือกทำในสิ่งที่ตัวเองสนใจและสนุกไปกับหัวข้อนั้นๆ และยิ่งได้ผู้ร่วมวิจัย และผู้สนับสนุนที่มองไปในทิศทางเดียวกัน มีความสนใจในเรื่องเดียวกันแล้ว ก็จะยิ่งทำให้สามารถบรรลุเป้าหมายสู่ความสำเร็จได้ไม่ยาก แต่ที่สำคัญจะต้องเป็นงานวิจัยที่สังคมได้ประโยชน์ด้วยจึงจะเป็นงานวิจัยที่มีคุณค่าและยั่งยืน” อาจารย์ ดร.วุฒิชาติ กล่าวทิ้งท้าย
จึงไม่แปลกที่ผลงานชิ้นนี้จะคว้ารางวัลผลงานประดิษฐ์คิดค้น วช. ปี ’64
